Okujjanjaba Demensiya

• Okukyuka mu mbeera y’omuntu n’engeri gy’ayisaamu abalala

• Obuzibu mu kukola entegeka n’okusalawo

• Okubuusabuusa n’okweraliikirira

Kikulu nnyo okumanya obubonero buno kubanga buyamba mu kuzuula endwadde mu bwangu n’okutandika okujjanjaba amangu ddala.

Ngeri ki ez’okujjanjaba demensiya eziriwo?

Waliwo engeri nnyingi ez’okujjanjaba demensiya ezikozesebwa okukendeeza ku bubonero n’okuyamba abalwadde okusigala nga basobola okweyamba. Ezimu ku ngeri zino mulimu:

1. Eddagala: Waliwo eddagala erisobola okuyamba okukendeza ku bubonero bwa demensiya n’okuyamba omulwadde okusigala nga asobola okukola ebintu ebya bulijjo.

2. Okujjanjaba okw’empisa: Kino kiyamba abalwadde okuyiga engeri ez’okukola ebintu ebya bulijjo n’okweyamba.

3. Okujjanjaba okw’okujjukiza: Kino kiyamba abalwadde okujjukira ebintu ebikulu n’okukola emirimu egya bulijjo.

4. Okujjanjaba okw’okuyamba omubiri: Kino kiyamba abalwadde okusigala nga basobola okukola ebintu ebyetaagisa omubiri okukola.

5. Okujjanjaba okw’okukozesa ebiwuumuza: Kino kiyamba abalwadde okuwummula n’okukendeza ku kunyolwa.

Eddagala ki erikozesebwa okujjanjaba demensiya?

Eddagala ly’ekimu ku bintu ebikulu mu kujjanjaba demensiya. Waliwo eddagala ly’enjawulo erikozesebwa okukendeza ku bubonero bwa demensiya n’okuyamba abalwadde okusigala nga basobola okweyamba. Ebimu ku ddagala erikozesebwa mulimu:

1. Cholinesterase inhibitors: Bino biyamba okukendeza ku bubonero bwa demensiya ng’okwerabira n’obuzibu mu kwogera.

2. Memantine: Lino liyamba okukendeza ku bubonero bwa demensiya ng’obuzibu mu kukola ebintu ebya bulijjo n’okusalawo.

3. Antidepressants: Bino biyamba okukendeza ku bubonero bw’okunyolwa n’okwennyamira ebiyinza okubaawo mu balwadde ba demensiya.

4. Antipsychotics: Bino biyamba okukendeza ku bubonero bw’okukyuka mu mbeera y’omuntu n’engeri gy’ayisaamu abalala.

Engeri endala ez’okujjanjaba demensiya ze ziruwa?

Okujjanjaba demensiya tekukoma ku ddagala lyokka. Waliwo engeri endala nnyingi ezikozesebwa okuyamba abalwadde ba demensiya. Ezimu ku ngeri zino mulimu:

1. Okujjanjaba okw’empisa: Kino kiyamba abalwadde okuyiga engeri ez’okukola ebintu ebya bulijjo n’okweyamba.

2. Okujjanjaba okw’okujjukiza: Kino kiyamba abalwadde okujjukira ebintu ebikulu n’okukola emirimu egya bulijjo.

3. Okujjanjaba okw’okuyamba omubiri: Kino kiyamba abalwadde okusigala nga basobola okukola ebintu ebyetaagisa omubiri okukola.

4. Okujjanjaba okw’okukozesa ebiwuumuza: Kino kiyamba abalwadde okuwummula n’okukendeza ku kunyolwa.

5. Okujjanjaba okw’okukozesa ebifaananyi n’ebigambo: Kino kiyamba abalwadde okwogera n’okukozesa ebigambo obulungi.

Engeri ki abantu abalabirira abalwadde ba demensiya gye bayinza okuyambamu?

Abantu abalabirira abalwadde ba demensiya balina omulimu omukulu ennyo mu kuyamba abalwadde okusigala nga basobola okweyamba n’okwetaaya obulamu obulungi. Wano waliwo engeri ezimu ez’okuyamba:

1. Okutegeka ennyumba okuba eyangu okukoleramu: Kino kiyamba abalwadde okusigala nga basobola okweyamba mu nnyumba.

2. Okutegeka emirimu egy’enjawulo: Kino kiyamba abalwadde okusigala nga bakola ebintu ebibayamba okujjukira n’okukola ebintu ebya bulijjo.

3. Okuwa obuyambi mu bintu ebya bulijjo: Kino kiyamba abalwadde okusigala nga basobola okweyamba mu bintu ebya bulijjo ng’okwambala n’okulya.

4. Okukuuma embeera ennungi ey’omubiri n’obwongo: Kino kiyamba abalwadde okusigala nga balina obwongo n’omubiri omubeera ennungi.

5. Okufuna obuyambi okuva mu balala: Kino kiyamba abantu abalabirira abalwadde okufuna obuyambi n’amagezi okuva mu balala abakugu mu kujjanjaba demensiya.

Mu bufunze, okujjanjaba demensiya kwe kumu ku bintu ebikulu ennyo mu kufaayo ku balwadde b’endwadde eno. Waliwo engeri nnyingi ez’enjawulo ezikozesebwa okuyamba abalwadde ba demensiya okusigala nga basobola okweyamba n’okwetaaya obulamu obulungi. Engeri zino mulimu eddagala, okujjanjaba okw’empisa, okujjanjaba okw’okujjukiza, n’engeri endala nnyingi. Kikulu nnyo eri abantu abalabirira abalwadde ba demensiya okumanya engeri zino ez’enjawulo n’okuzikozesa okuyamba abalwadde okusigala nga basobola okweyamba n’okwetaaya obulamu obulungi.

Ebigambo ebikulu: Okujjanjaba demensiya tewali bya ddagala byokka. Waliwo engeri nnyingi ez’enjawulo ezikozesebwa okuyamba abalwadde ba demensiya okusigala nga basobola okweyamba n’okwetaaya obulamu obulungi. Kikulu nnyo okufuna obuyambi okuva mu basawo abakugu n’abantu abalala abalabirira abalwadde ba demensiya okusobola okufuna engeri ezisinga obulungi ez’okujjanjaba omulwadde.